Lê Quỳnh
BBCVietnamese.com
Một trong những người sống sót từ trận hải chiến Trường Sa 1988 kể lại với BBC những gì ông chứng kiến và về cuộc đời trôi nổi của ông từ 20 năm qua.
Người lính Trương Văn Hiền ngày mới nhập ngũ
Cuộc đụng độ giữa hải quân Việt Nam - Trung Quốc ngày 14/03/1988 đánh dấu việc lần đầu tiên Trung Quốc mở rộng phạm vi chiếm đóng tại Trường Sa.
Trong cuộc chạm súng ngắn ngủi đó, ba tàu vận tải của Việt Nam bị đánh chìm, hơn 70 thủy thủ thiệt mạng và mất tích.
Một trong những người còn sống, Trương Văn Hiền, khi ấy vừa ở tuổi 20 và chuyến đi ra Trường Sa trên con tàu HQ-604 là lần ra biển đầu tiên của ông.
Nói chuyện với BBC qua điện thoại từ Ban Mê Thuột nhân dịp Trung Quốc tổ chức diễu binh rầm rộ đánh dấu 60 năm lập quốc, ông cho biết mình là lính đo đạc hải đồ, và vào tháng Ba 1988, đơn vị của ông nhận lệnh ra Trường Sa.
Đó là thời điểm khi Trung Quốc bắt đầu chiếm một số bãi đá thuộc khu vực Trường Sa, còn Việt Nam cũng đưa tàu ra cắm cờ trên các đảo để xác định chủ quyền.
Đầu tháng Ba, Trung Quốc đưa lực lượng hải quân hùng hậu – có cả một tàu khu trục tên lửa – xuống quần đảo Trường Sa.
Bộ tư lệnh Hải quân chỉ đạo đưa tàu đem vật liệu ra xây cất ở một số đảo mà Việt Nam dự đoán nằm trong tầm ngắm của Trung Quốc.
Trận đánh
Ngày 10.03, từ Cam Ranh, con tàu HQ-604 - chở nhóm đo đạc của Trương Văn Hiền và khoảng 100 thủy thủ khác - lên đường ra khu vực tranh chấp.
Phối hợp cùng hai tàu 505 và 604, tàu HQ-604 tiến về phía các đảo Gạc Ma và Cô Lin.
Ông Hiền kể, sau khi tàu Việt Nam thả neo, ba tàu chiến Trung Quốc bắt đầu "đi quanh tàu mình mấy vòng".
"Tàu mình không vũ khí vì là tàu chở vật liệu ra xây dựng, chỉ có mấy khẩu AK."
"Sáng ngày 14, bên mình chuẩn bị đưa hàng lên xây dựng đảo, tàu Trung Quốc đến, họ cho xuồng nhỏ lên tranh chấp nhau trên đảo. Hai bên, người bẻ cờ thì người khác lên cắm lại cờ, lát sau thì nổ súng."
Trận đánh không cân sức kết thúc mau chóng, "chỉ 15 phút sau thì chìm tàu".
Cũng trong sáng hôm đó, tại bãi ngầm ở đảo Cô Lin, tàu HQ-505 bị cháy vì hỏa lực của ba tàu Trung Quốc.
Báo chí Việt Nam nói khi thấy tàu HQ-604 đã bị chìm, những người lính trên tàu 505 đã dùng xuồng cao su cơ động chạy ra cứu về 44 thủy thủ.
Theo tài liệu chính thức của Việt Nam, ba thủy thủ Việt Nam hy sinh và 70 người mất tích mà 61 người trong số đó sau này vẫn được xem là đã tử trận.
Những ngày trong tù
Ông Hiền là một trong chín người lính Việt Nam trôi trên biển và bị hải quân Trung Quốc cầm giữ.
Mấy năm đầu, chỉ có bánh mình với nước cháo, một ngày ba lần. Ba cục bánh mì bằng bàn tay, không ăn nổi vì nhạt quá.
Trương Văn Hiền
"Ban đầu thấy mình trôi trên biển, trên tàu nó nổ loạt súng, rồi vớt lên. Mọi người bị bịt mắt, đưa đi bốn ngày thì tới đảo Hải Nam, sau đó đưa về Quảng Đông. Họ mổ lấy mảnh đạn, mấy ngày sau thì đưa vào trại."
Nhốt mỗi người một phòng, cứ đến giờ thì mở cửa để đi vệ sinh. Mấy năm đầu, chỉ có bánh mì với nước cháo, một ngày ba lần. Ba cục bánh mì bằng bàn tay, không ăn nổi vì nhạt quá."
Ông Hiền kể tiếp: "Mấy năm đầu, bị nó đánh, tra hỏi, hỏi các căn cứ cách mạng, khu quân sự, nhưng mình là lính mới đâu có biết, sau một thời gian thì thôi."
"Sau này Hội chữ thập đỏ quốc tế đến thăm, nó mới cho đường, muối để pha ăn với cháo, tương đối thoải mái hơn. Suốt thời gian trong tù, không được tập thể thao, chỉ cho ở trên nhà nghe nhạc, xem phim chưởng."
Tháng Chín 1991 - khi Việt Nam và Trung Quốc chuẩn bị bình thường hóa quan hệ - những người tù của trận hải chiến Trường Sa được trả tự do.
Ông Hiền hồi tưởng: "Tối đó nó cho bữa nhậu, đốt pháo. 12h đêm, xe đến chở đi suốt ba ngày thì tới nơi trao trả tù binh, gồm 9 người và mấy lính bộ binh và một bộ hài cốt."
"Quân chủng đến đón về, cho an dưỡng một tháng, sau đó các đơn vị đến nhận người, được một thời gian thì làm thủ tục xuất ngũ."
Vất vả sinh nhai
Ông Hiền cho hay những người còn sống được tặng huân chương Chiến công Hạng Ba, được nhận thêm ít tiền.
Gần đây trên mạng xuất hiệp clip được nói là ghi lại trận đánh 1988
Ông kể tiếp: "Được tự do, mình mừng quá, về thăm quê. Gặp lũ lụt, giấy tờ bị cuốn trôi hết trong khi chưa làm kịp giấy tờ để hưởng chế độ gì của nhà nước."
"Bây giờ muốn làm lại thì phải ra đơn vị, nhưng xa xôi qua, tiền bạc tốn kém, chấp nhận thôi."
Người sinh ra ở huyện Hương Khê, Hà Tĩnh, sau đó chuyển vào xã Hòa Thắng, Buôn Mê Thuột, Dak Lak, để "làm thuê, hái cà phê, cuốc cỏ, làm gì có tiền là được."
"Bây giờ vẫn làm thuê, người ta thuê gì làm nấy, đất đai thì ở nhờ bà chị."
Ở nơi ông ở bây giờ, hầu như không ai biết quãng đời 20 năm trước của ông Hiền.
Ngay cả hai con của ông - bé trai 13 tuổi và bé gái 4 tuổi - có lần được cha kể về thời gian đi lính rồi đi tù, nhưng "bọn nó đâu có tin".
Cho tới gần đây trên mạng internet xuất hiện một đoạn băng video được cho là ghi lại biến cố Trường Sa 1988 ở đảo Gạc Ma, nhìn từ quan điểm Trung Quốc.
Theo BBC Tiếng Trung, đây là video do người Trung Quốc thực hiện và tải lên YouTube, có vẻ như từ Trùng Khánh, nhưng khó có thể xác tín hoàn toàn về độ chính xác của các hình ảnh.
Dù có nhiều bán tin bán nghi về độ chân thực của video clip này, ông Hiền đã xem và cho BBC Tiếng Việt biết ông tin rằng đó là tư liệu thật được ghi vào chính ngày định mệnh 14/03/1988.
Đêm nào ngủ cũng giật mình, cô đơn rất nhiều.
Trương Văn Hiền
Ông nói hai con của ông xem đĩa và bây giờ các cháu mới tin vào quá khứ của cha mình.
Ông nói những vết thương của 20 năm trước đến giờ "cứ gặp trời mưa là đau nhức".
"Đêm nào ngủ cũng giật mình, cô đơn rất nhiều," ông tâm sự.
Tháng Ba năm 1988 đánh dấu lần đầu tiên chàng trai 20 tuổi Trương Văn Hiền đi biển, lần đầu tiên rơi vào trận chiến mà trước đó, ông nghĩ về chiến tranh "như có màu hồng lãng mạn".
Khi được hỏi nếu mai này xảy ra chiến tranh vì Hoàng Sa - Trường Sa thì ông sẽ làm gì, ông Hiền nói:
"Chắc là không bao giờ đi nữa đâu. Có cảm giác tủi thân vì đổ ra xương máu không được gì, cũng hơi buồn. Đời mình không còn quan trọng, chỉ mong làm thế nào để giúp hai đứa con cho chúng nó có tương lai."
********************************
source
BBC Vietnamese
Hành trình truy tìm ký ức của một chiến sĩ Hải quân
Vào cái tuổi hai mươi "tim đang dào dạt máu/gân đang săn và thớ thịt căng da", anh Trương Văn Hiền mang theo tình yêu Tổ Quốc cưỡi sóng đạp gió cùng đồng đội thực hiện chiến dịch "Chủ quyền 1988" lịch sử.
Trong biến cố ngày 14/03/1988, anh Hiền chìm cùng tàu HQ-604, lênh đênh giữa Biển Đông mênh mông, ba ngày hai đêm sau mới được cứu sống.
Gặp người lính Hải quân năm xưa
Một buổi sáng tháng 5/2009, chúng tôi nhận được thư điện tử từ anh Nguyễn Kim Hữu (đang làm cho một doanh nghiệp dầu khí tại Vũng Tàu), nội dung chỉ vỏn vẹn mấy dòng mà chứa rất nhiều thông tin: “Tôi biết rất chính xác thông tin về anh Trương Văn Hiền mà các anh cần. Trương Văn Hiền vẫn còn sống, quân Trung Quốc bắt và đã trả về, Trương Văn Hiền là bạn thân với tôi từ nhỏ, hiện đang sinh sống tại tỉnh Đắk Lắk”.
Anh Hữu cho biết thêm, anh nhận ra anh Hiền qua “Đoạn phim về vòng tròn bất tử của các chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam” trên diễn đàn hoangsa.org.
 |
| Cựu chiến binh tham gia chiến dịch CQ-88 lịch sử Trương Văn Hiền ngày nay |
- Họ và tên: Trương Văn Hiền
- Cựu chiến binh Hải quân Nhân dân Việt Nam được xác định là mất tích trên tàu vận tải HQ-604 trong biến cố ngày 14/3/1988 (danh sách có đăng trên báo Nhân Dân ngày 28/3/1988).
- Nguyên quán: xóm 5 xã Hương Phong - Hương Khê (trong báo ghi địa chỉ là Hương Khuê - giống nhau)
- Nơi sống hiện nay: Thôn 3 xã Hòa Thắng - TP Buôn Mê Thuột - Daklak.
- Điện thoại: 0934.874.XXX
- Hoàn cảnh gia đình hiện tại (theo lời anh Kim Hữu), gia đình anh Hiền có gặp khó khăn về kinh tế - bản thân anh Hiền có trở ngại về sức khỏe với vết thương ở sườn và cánh tay trái.
Vì biết mục đích chuyến viếng thăm, anh Hiền bỏ cả ngày làm việc, ngồi chờ. Theo lịch hẹn, chúng tôi sẽ gặp nhau lúc 9h, nhưng khoảng 7h30 anh đã nóng lòng gọi điện - hỏi han và dặn dò đường đi rất cặn kẽ. Thậm chí, anh còn nhiệt tình ra đón tôi trên đường tới sân bay Buôn Ma Thuột. Chúng tôi được đón tiếp như người thân lâu ngày gặp lại.
Thật khó quên ánh mắt người cựu binh lúc đó: thân thiện và có thoáng chút xót xa (có lẽ kí ức đau thương dội về - kí ức của một thời nhớ mãi nhưng không muốn nghĩ lại). Anh đi trên chiếc xe Wave đỏ đã cũ và bộ đồ in thêm màu nắng.
Những giây phút đầu, tôi lanh chanh và hấp tấp, tôi hỏi đủ thứ dường như làm anh lúng túng và cười:
"Thì cứ uống nước đi đã nào … "
Câu chuyện bắt đầu sau khi ly nước đã cạn …
Truy tìm ký ức
 |
| Anh Hiền sau khi được tàu Trung Quốc trục vớt và bắt giữ. Hình chụp từ video clip "Vòng tròn bất tử". Đây cũng chính là hình ảnh mà anh Hữu đã nhận ra bạn mình. |
Khi tôi hỏi anh về những ghi chép ngày ấy, anh chỉ cười buồn: “Trôi trên biển ba ngày, mất hết cả rồi còn đâu…”.
Khi xem đoạn phim về vòng tròn bất tử của các chiến sĩ Hải quân Nhân dân Việt Nam, anh ngạc nhiên: “Bọn chúng còn quay cả được những cảnh này cơ à?”.
Nói đến đây, anh Hiền bỗng im lặng như cố gắng nhớ lại những kí ức ngày nào, như thể chính anh và các đồng đội thân thương của mình vẫn đang sát vai nhau giữa làn nước biển và vòng vây tàu chiến Trung Quốc giữ lấy lá cờ chủ quyền trên vùng biển Cô Lin - Gạc Ma thiêng liêng của Tổ Quốc. Rồi mắt người chiến sĩ hải quân năm xưa bỗng ướt nhòe…
Không xúc động sao được khi giờ đây anh lại thấy chính mình trong đoạn phim quay từ hiện trường biến cố. Anh Hiền sau đó đã cùng với 8 đồng đội chịu cảnh tù tội vô cớ tại Quảng Đông trong suốt 3 năm ròng.
Sau khi chiếc tàu đầu tiên bị chìm xuống (tàu vận tải HQ-604 bị bắn trúng hỏa lực mạnh của hai/bốn tàu chiến Trung Quốc), phía Trung Quốc tiến hành trục vớt được 9 chiến sĩ của ta, anh Hiền được cứu sống sau 3 ngày 2 đêm trôi lênh đênh giữa dòng Biển Đông và bị trói mang lên tàu chiến đưa về giam giữ tại một nhà giam thuộc tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc).
Sau này, trong báo cáo về biến cố đó, phía Trung Quốc lại nói rằng chiến sĩ ta buông súng chịu hàng, trong khi thực tế 74 chiến sĩ đều không có vũ trang (trên tàu 604 khi đó các anh chỉ có súng AK, có lẽ các anh chỉ trang bị đủ để đối phó với hải tặc).
“Thậm chí còn không nghĩ tới việc sẽ xảy ra giao chiến, đơn thuần chỉ là vận chuyển đồ đạc cần thiết để đi cắm mốc biên giới chứ có chuẩn bị cho chiến tranh đâu” - anh Hiền nói.
Và anh tiếp tục kể lại quãng thời gian bị giam cầm: “Thời gian đầu cai ngục đánh đập dã man lắm, tiêu chuẩn bữa ăn mỗi ngày thì chỉ có 3 cái bánh mì tròn nhỏ như bánh bao, rỗng ruột và 1 bát nước cháo. Thời gian sau này, nhờ sự viếng thăm của Hội Chữ Thập Đỏ thế giới, bữa ăn của các anh được cải thiện chút đỉnh".
Lúc ấy, anh bị giam riêng, biệt lập nên không rõ đồng đội lúc này thế nào, cũng không biết Biển Đông bây giờ ra sao, chỉ biết nén nỗi căm thù vào trong tim.
Anh còn bị tiêm 1 thứ thuốc mà không rõ là thuốc gì. “Thì có biết thuốc gì đâu. Chúng nói bị bệnh phải tiêm thuốc".
Rồi cứ thế, bác sĩ tới tận nhà tù “chăm sóc” bằng những mũi tiêm không rõ mục đích. Riêng anh Hiền bị tiêm 3 mũi thuốc, các đồng đội còn lại có lẽ đều bị tiêm nhưng không rõ liều lượng thế nào “vì bị nhốt riêng”?
Tới ngày 2/9/1991 (theo trí nhớ của anh Hiền), các anh được trả tự do tại “cửa khẩu Bằng Tường - Lạng Sơn” (có lẽ là cửa khẩu Hữu Nghị Quan xuất sang Bằng Tường, Trung Quốc), và được đưa về trại an dưỡng 1 thời gian tại Quảng Ninh (chừng 2-3 tháng). Tất cả các bức hình sau này đều được chụp ở Quảng Ninh) rồi thì mỗi người một nơi lập nghiệp.
“Mỗi người đều có một quyển sổ nhỏ ghi chép địa chỉ của nhau để tiện liên lạc về sau nhưng bôn ba nhiều nơi cũng không biết nó bị mất từ lúc nào...”
Theo đề nghị của chúng tôi, anh Hiền đã hứa sẽ bắt tay vào viết một vài trang hồi ức để lưu giữ lại các thông tin mà anh biết về những chiến sĩ còn sống, đã hi sinh, cũng như đời sống của quân dân Trường Sa những ngày ấy nhằm góp thêm vào kho tư liệu lịch sử chủ quyền những thông tin quý giá.
Cuộc sống hiện tại
Lưu lạc tới Tây Nguyên lập nghiệp đã mười mấy năm trời nhưng cuộc sống vẫn cơ hàn. Đường đời không thương bước chân người chiến sỹ thương tật 22% này. Một mái nhà - một mảnh đất - một nơi tụ họp cũng không có. 10 năm trời sống nhờ người chị đến tận bây giờ mới có riêng cho gia đình một khoảng trời.
 |
| Ngôi nhà hiện nay của anh Trương Văn Hiền mới được người chị tặng |
“Anh yếu không làm gì được nhiều. Nhiều đêm đang ngủ anh kêu đau buốt đầu gối như có con gì bò ở trong, khó chịu lắm, khổ sở lắm, mà nào có tiền đi khám... Nhà nghèo thì ai cũng thế, khi thập tử nhất sinh mới liều tới bệnh viện thôi. Anh cứ đòi lấy cưa để cưa chân mình đi luôn cho khỏi đau…” - Chị Bùi Thị Phượng, vợ anh chia sẻ.
 |
 |
| Bé út Trương Viết Thùy (5 tuổi) và anh Trương Viết Thống (học sinh lớp 7 - THCS Nguyễn Chí Thanh - Tp Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk) |
Thiết nghĩ, với những trường hợp như anh Trương Văn Hiền, những nhân chứng sống của lịch sử thì chính quyền địa phương cần có những biện pháp hỗ trợ cho anh, một cựu chiến binh HQNDVN đã hi sinh cả quãng đời trai trẻ của mình cho sự nghiệp bảo vệ chủ quyền lãnh hải của đất nước để rồi chịu nhiều thương tật - khổ ải và buồn đau.
| Tìm kiếm thông tin về những người đồng đội còn sống sót của anh Trương Văn Hiền |
 Hình chụp của cựu chiến binh CQ-88 Lê Minh Thoa (Ảnh do anh Trương Văn Hiền cung cấp)Theo trí nhớ của anh Trương Văn Hiền, 8 đồng đội của “Vòng tròn bất tử” ngày nào còn may mắn sống sót sau biến cố “Hải chiến Trường Sa” (http://hoangsa.org/forum/showthread.php?t=5480) là: 1. Nguyễn Tiến Hùng, Quảng Xương, Thanh Hóa (số 9 trong danh sách công bố của báo Nhân Dân) - ( theo lời của anh Hiền thì anh Hùng và anh Thoa là cùng đơn vị “lính tàu” - tức là thợ máy.) 2. Lê Minh Thoa, Bình An, Tây Sơn, Nghĩa Bình ( nay là 1 trong 3 xã Tây An, Tây Bình hoặc Tây Vinh thuộc huyện Tây Sơn, Bình Định. Nghị định Số: 33/a-HĐBT Ngày 14 tháng 02 năm 1987 chia xã Bình An thành 3 xã Tây An, Tây Bình,Tây Vinh, nhưng có lẽ hồ sơ chiến sỹ năm 1988 chưa cập nhật thay đổi này) (số 10) Theo lời kể của anh Hiền thì chú ruột của anh Lê Minh Thoa công tác tại Phòng chính sách thuộc Cục Chính trị Hải quân đóng tại Hải Phòng. Cha anh Thoa là ông Thừa nhà ngay cạnh cảng Qui Nhơn. 3. Nguyễn Văn Thông, Nhân Trạch, Bố Trạch, Quảng Bình (số 46). 4. Lê Văn Đông, Tây Trạch, Bổ Trạch, Bình Trị Thiên.(nay là Quảng Bình) (số 47) - Trung đoàn công binh E83- trên tàu 604 5. Trần Thiện Phụng, Phường 2, Đông Hà, Bình Trị Thiên (nay là Quảng Trị) (số 49) - Trung đoàn công binh E83 - trên tàu 604 6. Mai Văn Hải, Liêm Trạch, Bổ Trạch, Bình Trị Thiên (nay là Quảng Bình) (số 55) - Trung đoàn công binh E83- trên tàu 604 7. Nguyễn Văn Tiến, Nam Định (thuộc trung đoàn Công binh E83) (trong danh sách mà báo Nhân Dân đã đăng tải thì không có ai tên Tiến ở Hà Nam Ninh đây chỉ là tên khai báo cho Trung Quốc còn tên thật là Phạm Văn Nhân - Nghĩa Lợi - Nghĩa Hưng - Hà Nam Ninh - nay là Nam Định) (số 65) 8. Dương Văn Dũng, tổ 53, Hòa Cường, Quảng Nam-Đà Nẵng.(nay là 1 trong 2 phường Hòa Cường Bắc, Hoà Cường Nam thuộc quận Hải Châu, Thành phố Đà Nẵng. Cũng xin lưu ý là 2 phường này còn có 6 liệt sỹ khác là các chiến sỹ số 62, 63, 64, 70, 71, 72 theo thứ tự trên báo Nhân Dân ngày 15/03/1988) (số 67) Trong nhiều hình ảnh mà anh Hiền còn giữ lại được về các đồng đội, số có thể nhìn được rõ mặt thì không còn bao nhiêu.  Hình bên trái là anh Trương Văn Hiền 21 năm về trước, bên phải là 9 người đã bị bắt cùng 3 người nữa là vợ chiến sĩ Trần Thiện Phụng và 2 đồng chí cán bộ khác. Ảnh đã bị nhòe do nước lũ cuốn trôi. (Ảnh do anh Trương Văn Hiền cung cấp).Qua đây chúng tôi cũng xin kêu gọi những chiến sĩ đã trở về sau ngày 2/9/1991 có tên nêu trên đang sinh sống- làm việc ở đâu thì liên lạc với chúng tôi hoặc gia đình các chiến sĩ, độc giả cả nước - xin hãy cùng chung tay góp sức với chúng tôi tìm kiếm thông tin về các anh và gia đình để qua đó có những hành động thiết thực ghi nhớ công ơn mà các anh đã cống hiến cho Tổ Quốc, để 1 ngày anh Hiền và 8 đồng đội còn lại có thể cho chúng ta những bức hình ghi dấu sự hội ngộ. Đây đồng thời cũng là việc thu thập thêm tư liệu về sự kiện lịch sử gìn giữ, bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ Quốc Việt Nam. Cám ơn sự ủng hộ từ các bạn. |
- Nguyễn Thị Đài Trang (Trung Tâm Dữ liệu Hoàng Sa)
- ***********************
- source
- http://www.tuanvietnam.net/2009-10-14-hanh-trinh-truy-tim-ky-uc-cua-mot-chien-si-hai-quan-
No comments:
Post a Comment